Thursday 8 June 2017

PASHUPATINATH TAPINAGI







Bu yaziyi da  bu muzik ile okuyup vaktiniz varsa goruntuler yani danslari izleminizi oneririm.

https://www.youtube.com/watch?v=xy3U9ihJo4o





"Simdiye kadar hayatinizda bulundugunuz en ilginc yer neresi?" diye sorulsa sizi bilmem ama ben hic dusunmeden "Pashupatinath Tapinagi" derim.
Giderken hic boyle bir yer beklemedigim icin yasadigim kelimenin tam anlami ile "SOK"tu.

Tapinak Hindu Tanrisi Siva'ya adanmak icin 5.yy.da yapilmis. Nepal'in en buyuk Hindu tapinagi. Hindular icin kutsal kabul edilen GANJ nehrinin kolarindan Bagmati nehri kiyisinda kurulmus. Hindu tapinaklari cogunlukla nehir kiyisinda oluyor sanirim. Nedenini az sonra anlayacaksiniz.


 Hindu Tapinaklari Budist Tapinaklarindan cok farkli ve ayri gezegen kadar bize uzak. Budizm'den sonra simdi de HINDUIZM ile tanisacagiz.

Hinduizm'in bu meshur tapinagi ile ilgili internette bir cok video, resim var. Inanilmaz goruntuler bilgiler. Bakmanizi oneririm.

Katar'da da bir cok Hindu var. Hatta bir tanesi ile de calismistim.
Onunla ilgili ilginc te bir anim var. Bir sabah 6:30 da Laboratuvara girdigimde, miriltilar duydum. Ise ilk giden oldugumdan sese alisik degilimdir. Bu nedenle hemen bu miriltilar da nerden geliyor diye etrafima bakindim. Ilk anda hic bir sey gozume carpmadi sonra dikkatlice birkez daha baktigimda,Laboratuvar'in kosesinde, bu arkadasin, kapidan giriste gorulmeyecek bir sekilde,yerde geleneksel kiyafetler icinde yoga pozunda oturmus meditasyon yaptigini fark ettim. Bu goruntunun gerek is ortami ile bagdasmamasi gerekse hayatimda ilk defa boyle onunde cicekler, mumlar transa gecmis biri olmasi bakimindan tedirgin oldum ve rahatsiz etmemek icin hemen Laboratuvar'dan ciktim. Cok ilginc bir karakterdi. Gun icinde herkesle bir problemi olurdu. Savasci bir ruhu ile normal dunya duzeninde yer edinebilmek icin cok caba sarfediyordu. Bu cok dogal bir seymis gibi meditasyonu bitince bana " niye beni dua ederken rahatsiz ettin" deyip kizmisti.

 Bunun disinda Hindularin,alinlarina surdukleri kirmizi boya cok meshur. Ineklere taparlar. Bakalim daha ne ozellikleri varmis ogrenecegiz dedim.

Tapinaga dogru yururken yolda, iceride tanrilara sunmak icin hazirlanan satilik cicekleri gorunce boyle cicek zevki olan bir dinin cok zarif olabilecegini dusundum. Acaba?


Seyyar saticilarsiz bir tapinak dusunulemez tabiki. Hele de Asya'da iseniz.

Yollarda hem kopeklere hem de insanlara benzer kaplarda benzer yemekler koymuslar. Konulan yemegi kopek yemezken insanin yedigini gormek ilgincti.

Tapinagin yaklasinca giriste birden motosiklet, insan gurultusu icerisinde kaliverdik.

Bu da videosu
 https://www.youtube.com/watch?v=miaFCGEVs-Y

Hemen belirteyim bu goruntuler sakin hali. Ilk giristeki cilgin gurultuyu maalesef ilk sok ile yakaliyamadim. Keske birisi benim o anlardaki yuz ifademi kayit altina alsaymis.
Birden kendimi, etrafimdaki ilginc goruntuleri kacirmamak icin, kendi eksenim etrafimda doner buldum.
Basimi bir cevirdim butun vucudu beyaz pudramsi tebesirimsi bir toza boyanmis, yari ciplak, rastali saclar ile, agzinda dudaklarindan disari tasmis sadece 1 tane ama gordugum en uzun disli adam.Yuregim agzima geldi. Bunlara Sadhu deniliyormus. Hindu dinindeki kutsal kisiler. Vucutlari da kulle kapliyorlar. Bu kullerin de ne kulleri oldugunu sonra ogrenecegiz.

Icerisi tam anlami ile sanki gercek dunya degil de film platformu goruntusunde. Inekler, maymunlar. Fareler de dediler ama biz gormedik. Kutsal 9 hayvan var onlara dokunulmuyor.
Tapinak boyunca ilerledikce her yerin pisligin icinde yatan\ yemek yiyen insanlarla dolu oldugu goruluyor.
Tapinagin icine Hindu dininden olmayanlar giremiyor. Ama tapinagin etrafindaki yuruyus yoluna bilet alip gidebiliyorsunuz ve yapilan her turlu ritueli yukaridan gorme sansiniz var.

Bu goruntuler gercek dunya olamaz.
Coplerin arasinda ailecek ibadet eden,yemek yiyen, cocugunu emziren, kakasini yapmis cocugunu yalap salap temizleyip cocugunun kicindan cikan kirli caputu yola ativeren insanlar..


 I



Insanlar yerlerde yatiyorlar. Bunun bir bacagi yoktu.






Coplerin icinden kendine yiyecek bulmaya calisan biri.





Her gecen dilek tutup atesi karistirinca ben de yapmadan edemedim.






Ve Sadhu'lar.
Sadhu'lar kutsal kisiler olarak biliniyor. Atiklar ve olenlerin leslerini yiyerek besleniyorlarmis.
 Ust duzey  yogiler.


Bir de benim Sadhu'lu fotolarim.


Olayi turistik boyuta da sokmuslar bu fotolar icin para istiyorlar.
Hatta daha da ileri gidip nereden geldigimi sordular ve "Turkiye"
deyince kimbilir ne zamandan beri sakladigi Turk parasini kur sorarak degistirmemi istedi.
 Bir Sadhu'ya para da cevirdim ya olsem de gam yemem.


Tepeden asagida sadece Hindularin girebldigi tapinaga baktigimiz noktada once neler oldugunu anlamadim. O yerde yatan turuncu seyde ne? Yoksa insan vucudunami benziyor? Aman tanrim oluyu yakmaya hazirliyorlar. Yerde gordugunuz turuncu sey de olu.

Hinduizm de Ganj nehri cok onemli. Ganj demek Hayat demek. Burasi da Ganjin bir kolu olan Bagmati nehri. Oluyu yakip kullerini bu nehre atiyorlar ve nehrin Ganj ile birlestigi icin kullerin Ganja ulastigini dusunuyorlarmis. Boylece, Tapinaktaki yogun dumanin ve Sadhu'larin uzerlerine surdukleri kullerin de nereden geldigi anlasilmis oldu.

Herkes film seyreder gibi ellerinde yemekler , cekirdekler yukaridaki balkondan asagidaki cenaze torenlerini izliyor.





Toreni bastan sonra izleyip bir de arastirinca oluyu yakmaya hazirlik isleminin asamalarini ogrendim. Oncelikle belirteyim hazirlik isleminin tum asamalari nehrin kiyisinda herkesin gozu onunde yapiliyor. Bu hazirlik cok asamali ama kisaca once oluyu nehrin kenarina getirerek ayaklarina nehrin suyundan suruyorlar sonra turuncu bir kumasa sarip uzerine rengarenk cicekler serpiyorlar, dislerinin arasina metal para koyup vucut agirligina gore sandal agaci ile sarmaliyorlar. Sandal agaci ozellikle seciliyor sanirim ki yanik bedenin kokusu ortmek icin.


Bu da videosu

https://www.youtube.com/watch?v=clH9oNHJdjU

https://www.youtube.com/watch?v=DJcjhEu3IFw

Nehir o kadar kirli ki birakin mikrobiyolojik kirliligi makro duzeyde temizlik yapmak uzere iki kisi girip baya bir cop toplayip gittiler. Ama Hindu'lar girip yikaniyorlar.
Asagidaki resimde bu iki kisi nehirden topladigi copleri gotururlerken goruluyor.

Bu Tapinagin bir baska ozelligi de olecegi anlasilan Hindular'in olmeden once huzur icinde olebilmeleri icin icinde ozel bir ev = hastaneye bulundurmasi. Okudugum bir blokta yazan kisi hastane ameliyat onluguyle kolunda serum takili bir yaslinin geldigini gozleri ile gormus. Bu merkezde doktor ve hemsire de bulunuyormus.  


Burasi yine Dunya Kultur Mirasi Listesinde olan bir yer. Mimarisi olaganustu. Ornegin, asagida resimde gorulen arka arkaya siralanmis odalar o kadar ince hesaplarla siralanmis ki birinin penceresine oturdugunuzda hepsini ayni aciyla gorebiliyorsunuz.




Inanclari elestirmem. Ancak bu gezinin sonucunda Hindular'in dunyanin en pis insanlari oldugunu rahatlikla soyleyebilirim. "PIS" ifadesini lutfen elestiri degil "GERCEKLIK" olarak kabul edin.

Yazdiklarimi okuyorum. Ne goruntuler ne de olabildigince etkilenerek yazmam duygularimi ifade etmekte yetersiz kalmis. Burayi tekrar ziyaret etmek isterim. Size de siddetle tavsiye ederim.

Mimarisinden, insanlarina, kulturlerine kadar her boyutu ile cok etkileyici bir yer. Geziyi duzenleyen arkadasin yorumu cok iyi tanimliyordu. "Unique and weird". "Benzersiz ve garip"

Friday 2 June 2017

BUYUK BUDHA STUPA

Bu yaziyi da bu linke tiklayip okursaniz memnun olurum.
https://www.youtube.com/watch?v=81HKh4RMlME



1 gunluk Katmandu gezimizin ikinci duragi Buyuk Budha Stupa adli budist Tapinakti.
Burasi 1979 yilinda Dunya Kultur mirasi listesine alinmis.

Stupa, ustu bombeli yani sferik olan Budist tapinaklarina deniyormus. Bir de Cin'de Tayland'da gorulen asagidaki resimdeki gibi daha koseli modeller var.




Ziyaret ettigimiz Buyuk Budha Tapinagi, Nepal'in en buyuk, Tibet Budizminin de Tibet disindaki en buyuk tapinagiymis. Yapim tarihi 4. yy.a dayaniyormus. Dusunebiliyormusunuz yaklasik 1600 yildir ayakta ve sapasaglam. Hem de dunyanin en buyuk depremlerinin yasandigi bir bolgede. Yeni yapilar yerle bir olurken. Bu nasil bir muhendisliktir o cag icin. Sanki bu donemden daha ileri bir uygarlik seviyesindelermis. Bunu Petra'yi gezerken de hissetmistim.

Once buranin profesyonel bir resmini koyayim internetten.

Tepedeki Budha'nin her acidan izleyen mavi gozlerine dikkatinizi cekmek isterim.
Simdi de nacizane benim cektigim foto.
 Budha'nin kelime anlami: Budizm'de Olumle yasam arasinda gercekligi ve bilgeligi bulmus kimse. Yani Budizmin peygamberi denilebilir.
Burasi, tum Budist tapinaklarinda oldugu gibi genelde beyaz rengin hakim oldugu huzur veren bir yer. Ama buradan daha da sade olan yerler de gorecektik.
6756 m2 taban alanina yayilmis bir tapinak ve dunyanin her tarafindan ama ozellikle de Asya'li Budistlerin Hac yapmaya geldikleri bir yer.

Once tapinagin girisi ana caddenin bir fotosu. Dusunun burasi dunyanin en buyuk Budist merkezlerinden birinin girisinin bulundugu ana cadde.



Simdi burada bir soru. Nepal bildigimiz tum ozellikleri ile dunyanin yuzyillarca gerisindeymis gibi duran bir ulke. Peki Nepal Dunya'daki tum ulkelerden tek bir konuda ileri. Bu nedir|
 Dusunun.

Tapinagin girisindeki tabelada belirtildigi gibi takvim yillari.

Dunya 2017 yilindayken Birkim Sambat adli bizden 56 yil 8 ay ilerdeki ay takvimini kullanan Nepal 2074 yilini kutluyordu. 
Nepal'e ulastigimiz gece Nepal'in yilbasi gecesiymis. Katmandu'daki ilk gunumuz de yilin 2. gunuydu.


Simdi baslayalim Tapinagi gezmeye.
Cok kalabalik bir tapinak. Basta Asya'lilar olmak uzere her turlu insan ziyaret ve ibadete geliyor. Ilk giristen itibaren yapilan ibadet asagidaki videolarda.




Videolardan da gorulecegi uzere insanlar cesit cesit.


Ibadetleri tavaf gibi tapinagin etrafinda bulunan degisik noktalari ziyaret edip gerekli rituelleri yaparak oluyor.  
Tapinagin arka bolumune gectikce bireysel ibadet icin ayrilmis bolgeyi goruyorsunuz. Renkli bayraklarda uzerlerinde sevgi\ baris yazilari olan dilek bayraklari. Burada insanlar tahtalar uzerinde ibadetlerini yapmaktaydilar.






 Bence en onemli ayrinti tipki bizim namaz ritueli seklinde ibadet etmeleriydi. Asagidaki fotolardaki arkadaki gri salvar kamizli adami takip ederseniz ne demek istedigimi anlayacaksiniz. Hareketleri yoga ve namaz kilma arasinda bir yerlerdeydi.





Genelde ibadet sekillerinde tanidik ritueller goze carpiyor. Basini egme, egilme, opme gibi.
Bunlar ibadetin tum dunyadaki ortak rituelleri oldugunu dusundum.



Tesbihler de sanirim butun dinlerde var.

Can calmak belki Hiristiyanliga daha yakin olabilir.



Asagida ise odaciklarda bulunan besgen prizma turu bir mekanizmayi donduruyorlar.


Tapinak cevresinde bulunan yapilarla birlikte Dunya Kultur Mirasi listesinde yer almakta.





Asagidaki resimde ise Universitede master ogrencisi olan tatli rehberimiz ile.

Tutsu yakmak da her dinde var sanirim. Belki ebatlari bu kadar buyuk olmayabilir.
 Adaptasyon asamalarindan biri olan tutsuyu uzerime yonlendirmeyi de basari ile tamamladim. Hosuma gitti kokusu. Tum nazarlardan kurtulmusumdur insallah.😌😌😌

Yine cocuklar...
Sunun sirinligine bakar misiniz?

 Bu cocugun ailesi resim icin para istedi. Tabiki vermedim. Gozlerine, kotu gucler cocugu begenip alip goturmesin diye cirkinlestirmek icin surme cekiyorlar. Aglayinca da boyle oluyor. Surmenin ayirica dezenfektan etkisi var. Bunu da es gecmemek lazim.

Tum kalabaligi ve insan cesitliligine ragmen Budizm'den kaynaklandigini dusundugum huzur verici bir yerdi. Buradan sonra kim bilebilirdi ki hayatimin en ilginc, karmasik, cilgin yerine gidecegim.